KELEBEK ETKİSİ.

“Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir.”

Kelebek çok narin bir hayvandır bilirsiniz. Ömürleri çok kısa olup renkleri ve yaşamları her zaman insanoğlu için merak konusu olmuştur.

Kelebeğin bu narin, kısa ömürlü olmasına rağmen etkili olmasını, bilim adamlarının ilgisini çektiğinden aşağıdaki olaylara bağlantılı şekilde açıklanacak probleme de ‘’Kelebek Etkisi’’ adını vermişlerdir.  

Peki, nedir bu Kelebek Etkisi?

Kelebek Etkisi; bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve tahmin edilemez sonuçlar oluşturmasına verilen isimdir.
Daha basitçe, küçük bir olayın daha büyük olaylara neden olabileceğini ifade eder.

Kelebek Etkisi; 1963 yılında Edward N. Lorenz hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken buldu. Hesaplamalarda sayısal farkın bir kelebeğin kanat çırpma hızına eşit olduğunu gördü ki, bu farkın bile çok farklı sonuçlarını olduğunu belirledi.

Edward N. Lorenz `in bu keşfi dünyadaki tüm olayların ve hayatın kendisinin belirli bir yasaya tabi olmasıyla ilgili bilinenleri değiştirdi.

Edward N. Lorenz çalışmaları sonucunda bir olay için yapılan modellemenin ne kadar güçlü olursa olsun, gelecekte olacak herhangi bir olayın tahmin edilmesi mümkün değildir, çünkü etkenlerin sayısı ve oluşum şekli her an değişiklileri beraber getirecektir.

Kelebek Etkisi, hava durumu tahminleri için kullanılmaya başlanmıştı ki sonraları bilimim her alanında kullanılamaya başlanıldı.

Kaos Teoremi ve sonrası devamı olarak görülen Kelebek Etkisi bir olayda en ufacık bir değişim sonraki aşamalarda çok büyük farklılıklara neden olabilmektedir.

Neden bu isim kullanıldığına gelirsek; yapılan araştırmalar sırasında olayın grafikleri çizildiğinde grafiğin bir kelebeğe benzemesinden kullanılmıştır.

Her şey birbirine etki eder ve bu hayatı var eden bir döngüdür.

Başka bir söyleyişte, Edward N. Lorenz bir yerlerde bir kelebeğin kanat çırpmasının hava durumunu sonsuza dek değiştirebileceğini söylüyordu. Bu yasa evrenin işleyiş prensibinin en temel noktalarından biridir. Çünkü aksi takdirde tek bir bireyin gelişimi, tek bir ulusun gelişimi veya tek bir gezegenin gelişimi söz konusu olurdu ki bu mümkün değildir.

Kelebek Etkisinin tam anlaşılması için Kaos Teorisi’nin tam bilinmesi gerekmektedir.

Örnekleme gerekirse; Yana yana dizilmiş Domino taşlarıyla yapılacak bir deneyde birinci taşın düşürülmesi olayın ‘’Kelebek Etkisi’’dir.

Kelebek Etkisi; sadece hava durumu ilgili olsa da, ekonomi, psikoloji, felsefe ve politika gibi farklı alanlarda kullanmaya başlamıştır. 

Günlük hayatımızdan bir örnekleme yaparsak; hafta içi yoğun bir çalışma sonucu Cuma akşama doğru iki günlük hafta sonu tatilinde neler yapacağımızı planlarız. Bu hevesle Cuma akşamı eve gittiğimizde güzel bir uyku ile sabah ettiğimiz ve güzel bir kahvaltıdan sonra planımızı uygulamaya başlayacağımızda çocuğun biri ben arkadaşlarla sinemaya gideceğim der, diğeri dersim var der, Hanım günüm var dediğinde yaptığınız bütün planlar bitmiştir. İşte size en basit’ ’Kelebek Etkisi’’.

Yazıyı fazla uzatarak sizi de ‘’Kelebek Etkisi’’ altında planlarınızı ve hayatınızı değiştirmeden mutlu yaşamlar dileyelim.