MATEMATİK VE ATATÜRK

Matematik ‘biçimlerin, sayıların ve niceliklerin yapılarını, özelliklerini, aralarındaki bağıntıları tümdengelimli akıl yürütme yoluyla inceleyen ve aritmetik, geometri, cebir gibi dallara ayrılan bilim.’  şeklinde tanımlanabilir. Bu tanım kişilere ve hatta matematikçilere göre de değişiklik gösteri.
Bir matematikçi olarak matematik ‘Bir hayat biçimidir.’ derim.
Eski Yunanca MATESİS kelimesi matematik kelimesinin köküdür ve ‘’ Bilirim anlamına ‘’gelmektedir. Sonralardan bilim, bilgi ve öğrenme gibi anlamlara gelen MATHEMA sözcüğünden türemiştir ki MATHEMATİKOS de ‘Öğrenmekten hoşlanan’ anlamına gelmektedir.
Osmanlı Türkçesinde ise matematiğe RİYAZİYE olarak adlandırılmıştır.
Matematik sözcüğü Türkçeye Fransızca MATHEMATİQUE sözcüğünden gelmiştir.
Matematik; dil, ırk, din ayır etmeden kullanışlı evrensel bir dildir, dolayısıyla bilimdir ve sanattır.
Matematik kendine özgü dili ile bir DİSİPLİNDİR, BİLGİ ALANIDIR, İLETİŞİM ARACIDIR. 
Birey için, toplum için, bilim için, teknoloji için vazgeçilmez değerdedir.
Matematik, varlıkların kendileriyle değil, aralarındaki İlişkilerle ilgilenir. Beyinde yaratılan soyutluktan dolayı düşünce bilimi olarak görülmektedir. Mantıksal bir sistem içerisinde kendine hastır.
Matematik, birçok bilim dalının kullandığı bir BİLİMDİR. Öyleki matematikçiler matematiği bir binanın çatısına benzetirler.
“Ben öğrenim devrimde matematik konusuna çok önem vermişimdir ve bundan hayatımın çeşitli safhalarında başarı elde etmek için faydalanmış olduğumu söyleyebilirim. Onun için herkes matematik bilgisinin çok gerekli olduğuna inanmalıdır.” (Mustafa Kemal Atatürk )
“İnsanlar sayılar gibidir, o insanın değeri ise o sayının içinde bulunduğu sayı ile ölçülür.” (Mustafa Kemal Atatürk )
“Dünyadaki en mâsum uğraş matematiktir” (Mustafa Kemal Atatürk )
‘Matematikte bir şeyleri asla anlamazsın, sadece onlara alışırsın.” (Mustafa Kemal Atatürk )
“Bilim deyince, onda hakikat diye öne sürdüğü önermelerin pekin olmasını ister; pekinlik ise en mükemmel şekliyle matematikte bulunur.” (Mustafa Kemal Atatürk )
Mustafa Kemal Atatürk’ün bu sözleri ile matematiğin önemini vurgulamıştır. Mustafa Kemal Atatürk ‘ün matematiğe karşı hevesini bilmeyen yoktur. Matematiğe karşı her zaman ilgi duymuştur.
Mustafa Kemal Atatürk’ün, ileri görüşlü bir asker ve siyaset adamı olması ile birlikte iyi bir eğitimcidir. Dil, Tarih alanında yaptığı çalışmaların birlikte matematiğe olan ilgisi de bilinmektedir. 
Mustafa Kemal Atatürk’ün matematik sevgisi çocukluğunda başlamış olup hikâyesine gelirsek: Selanik Askeri Rüştiyesinde okuyan Mustafa Kemal Atatürk’ün matematiğe karşı olan ilgisini matematik öğretmeni fark eder. Matematik öğretmeni bu öğrencinin matematik sevdasından dolayı ayrı bir özen gösterir ki Mustafa Kemal Atatürk bir anısında şöyle bahseder.“...Rüştiyede en çok matematiğe merak sardım. Az zamanda bize bu dersi veren öğretmen kadar belki de daha fazla bilgi edindim. Derslerin üstündeki sorularla uğraşıyordum, yazılı soruları düzenliyordum. Matematik öğretmeni de yazılı olarak cevap veriyordu. Öğretmenimin ismi Mustafa idi. Bir gün bana dedi ki: -“ Oğlum senin de ismin Mustafa benim de. Bu böyle olmayacak, arada bir fark bulunmalı. Bundan sonra adın Mustafa Kemal olsun.” O zamandan beri ismim gerçekten Mustafa Kemal oldu...”
Mustafa Kemal Atatürk matematiği günlük hayatta her yerde kullanmış ve bir yaşam biçimi olarak kabullenmiştir. Boş zamanlarında elindeki matematik kitaplarını okudukça ilgisi iyice artarak kitapları tercüme yapmaya hatta bir matematik kitabı yazmaya kadar götürmüştür. Cumhuriyet dönemi öncesi kitaplarda matematik dilinin Arapça olduğunu görünce, yenil neslin daha rahat anlaması ve öğrenebilmesi için tercümelere başlamıştır.
Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte eğitime önem verilmiş ve bir eğitim seferberliğine başlaşmıştır. Millet Mektepleri ile önce halkın Latin harfleriyle okuyup yazmasına başlanılan eğitimde Türk Dili’ni anlamaktan geçtiğine inanmıştır.
Bir problemin, işlemini çözmenin en iyi yolunun onu anlamak olduğundan hareketle, Türkçeyi  Arapça, Farsça ve diğer yabancı kelimelerden temizleme çalışmaları başlatarak, 12 Temmuz 1932 yılında Türk Dil Kurumu’nun kurmuştur. Amaç Türkçe’nin sadeleştirilerek kolay öğrenilmesi ve öğretilmesini amaçlamıştır. Hatta bir bilim dili olmasını istemiştir.
Bu düşünceyle matematiğin zor bir bilim olduğunu görmüş kavramların rahat anlaşılması ve öğrenilmesi için çalışmalara başlamıştır. Matematikteki kavramları Türkçeye çevirdiği “Geometri” kitabını yazmıştır. Türkçeye çevrilen bazı matematik terimleri şöyledir.
          
Osmanlıca    Türkçe
Müsavi    Eşittir
Mecnu    Toplam
Tarh    Çıkarma
Taksim    Bölme
Darb    Çarpma
Mustatil    Dikdörtgen
Müselles    Üçgen
Murabba    Kare
Muhammes    Beşgen
Muhit-i daire    Daire
Şibh-i münharif    Yamuk
Mahrut    Koni
Mesaha-i sathiyye    Alan
Kaide    Taban
Zaviye    Açı
Tenasüb    Oran
Nisbet    Orantı
Nısf-ı kutur    Yarıçap
Muhit    Çevre
Aşar/Aşari    Ondalık
Bu’ud    Boyut
Ufki    Yatay
Amud    Dikey
Şakuli    Düşey
Mukavvas    Eğri
Re’sen mütekabil zâviyeler    Ters açılar
Zâviyetân-ı mütevâfıkatân    Yöndeş açılar
Kaim zaviyeli müselles    Dik üçgen
Müselles-i mütesâviyü’ssâkeyn      İkizkenar üçgen
Dılı    Kenar
Menşur    Prizma
Müştak    Türev
Hattı mail    Eğik
Mekan    Uzay
Satıh    Yüzey
Kutur    Çap
Kavis    Yay
Mümas    Teğet
Faraziye    Varsayı
Veter    Kiriş
Re’s    Köşe
Mustafa Kemal Atatürk’ ün Türkçemize kazandırdığı bunun gibi birçok kelime halen geçerliliğini korumakta ve matematiğin anlaşılmasında büyük önem arz etmektedir. Kullanılan kelimelerden bazıları da “Tümey Açı” yerine “Tümler Açı” , “Bütey Açı” yerine “Bütünler Açı” şeklinde dilimize göre yenilenmişlerdir.
Okuduğu yabancı kitapların sonucunda bilgilerini ve çalışmalarını ‘’Geometri’’ adlı kitap yazmıştır. Bu kitapta tamamen kendi terimlerine yer vermiştir. 1937 yılında Kültür bakanlığı tarafından yayınlanmıştir. Tanımları kavram ve elemanlarıyla açık şekilde ve herkesin anlayacağı dilde yapmıştır. Bu çalışmasının uygulamasını 1937 de Sivas’ta  (1919 Sivas Kongresinin yapıldığı lisede ) Geometri (Hendese) dersine girerek dersi yeni terimlerle anlatmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’ ün askerlik ve savaş başarılarının yanı sıra matematik dehası olduğu görülmekte ve matematiğin yanında tarih, güzel sanatlar, spor… Gibi birçok dallara ilgi göstermiştir.