AKILLI KİM?

19 Mayıs 2025, 12:17

İnsanların farklı farklı sıkıntılarını görerek, sonrasında ürettiği çözümü de görünce "Akıllı kim?" sorusu sürekli aklıma gelir.
Derler ya, “Akıllı sayı sayarken deli yol alırmış.” Buna benzer birçok atasözünü saymaktan da geri kalmayız.
Ama insan daima kendisinin akıllı olduğuna inanır, ta ki başka zekâlıları görünceye kadar.
O zaman da kendisinden şüphe eder; demez ki “Benden de zekiler varmış.” Cümlesini kurarak bunu kendisine yediremez.
Onun için ortada kalır.
"Akıllı kim?" ifadesi, genel olarak zekâ ve akıllılık kavramları üzerinde durmak için kullanılır.
Zekâ, genellikle problem çözme, mantıklı düşünme, hızlı öğrenme ve çevresel uyaranlara etkili tepkiler verme yeteneği olarak tanımlanır.
O hâlde zekâ, bilişsel yeteneklerin bir kombinasyonu olarak tanımlanır.
Bu yetenekler arasında problem çözme, mantıksal düşünme, soyut düşünme, öğrenme ve çevresel uyaranlara uygun tepkiler verme bulunur.
Bununla birlikte, akıllılık kavramı çok boyutlu ve karmaşık bir olgudur.
İşte biz insanlar, kendimizi hem zeki hem de akıllı olarak gördüğümüzden mutlaka bir yerlere toslarız.
Çünkü “en zeki benim” egomuzu yenemiyoruz.
Zekâ sadece akademik başarılarla sınırlı değildir.
Zekâ çeşitliliğinde sosyal zekâ, duygusal zekâ ve pratik zekâ gibi farklı zekâ türleri de bulunmaktadır.
Peki, siz hangi zekâ türüne aitsiniz?
Aşağıdaki zekâ çeşitlerine göre kendinizi birine yerleştirin ve ona göre davranın derim.
Çünkü çok akıllı gözükmekle insan zeki olmuyor; aksine…
Howard Gardner'in Çoklu Zekâ Kuramı’na göre, insanların farklı zekâ türlerine sahip olabileceği öne sürülmüştür.
Bu zekâ türleri şunlardır:
•   Dilsel Zekâ: Dil ve kelimelerle etkili bir şekilde çalışma yeteneği.
•   Mantıksal-Matematiksel Zekâ: Sayılar ve mantıkla etkili bir şekilde çalışma yeteneği.
•   Görsel-Mekânsal Zekâ: Görsel ve mekânsal dünyayı algılama yeteneği.
•   Bedensel-Kinestetik Zekâ: Beden hareketlerini koordine etme yeteneği.
•   Müzikal Zekâ: Müzikal kalıpları tanıma ve üretme yeteneği.
•   Sosyal Zekâ: Başkalarının duygularını ve motivasyonlarını anlama yeteneği.
•   İçsel Zekâ: Kendi duygularını ve motivasyonlarını anlama yeteneği.
•   Doğasal Zekâ: Doğal dünyayı tanıma ve anlama yeteneği.
Zekâ ve başarı arasındaki ilişki karmaşıktır.
Kimine göre, “Zeki ise başarılıdır” ya da “Başarılı ise zekidir” ilişkisi, düşünülmesi gereken bir durumdur.
İkisini birbirinden ayrı düşünmek ya da bağımsız düşünmek imkânsızdır.
En güzeli, “birlikte ama aklımda” diyerek düşünmek; bence en doğrusudur.
Akademik başarı, genellikle yüksek bilişsel zekâ ile ilişkilendirilir.
Ancak, duygusal zekâ ve sosyal zekâ gibi diğer zekâ türleri de iş dünyasında ve kişisel yaşamda önemli bir rol oynar.
Başarıyı etkileyen diğer faktörler arasında motivasyon, azim, çalışma alışkanlıkları ve çevresel faktörler bulunur.
Tabii ki motivasyonu da göz ardı etmek mümkün değildir.
Zekâ testleri, bireylerin bilişsel yeteneklerini ölçmek için kullanılan araçlardır.
IQ (Intelligence Quotient) testleri, en bilinen zekâ testlerindendir.
Ancak, zekâ testlerinin sınırlamaları vardır ve bu testler her zaman bireylerin gerçek potansiyelini veya yeteneklerini tam olarak yansıtmayabilir.
Zekâ, doğuştan gelen bir yetenek olarak kabul edilse de, çevresel faktörler ve eğitimle geliştirilebilir.
“Beyin esnekliği” kavramı, beynin yaşam boyu yeni şeyler öğrenme ve kendini yeniden yapılandırma yeteneğini vurgular.
Bu da, uygun eğitim ve çevresel koşullar altında zekânın gelişebileceği anlamına gelir.
Ailelerimizin, kendi çocuklarını hep zeki saymaları, onları daima en üst düzeyde görmek istemelerinden yaptığımız yanlışlardan bir tanesidir.
Çocuğumuzda ya da kendimizde olanı görmeden, Everest Dağı’nın tepesinde görmek alışkanlığı...
Eşitimize, aşağıdakine bakmadan; hep en üstümüzde olanı görmek hastalığı...
Başta sorduğumuz soruya dönersek:
"Akıllı kim?" sorusu, zekâ kavramının karmaşıklığını ve çok boyutluluğunu gözler önüne serer.
Zekâ, sadece bilişsel yeteneklerle sınırlı olmayıp; duygusal, sosyal ve pratik yetenekleri de kapsar.
Bu nedenle, akıllılık kavramı geniş bir perspektiften ele alınmalı ve farklı zekâ türleri ile bunların yaşam üzerindeki etkileri dikkate alınmalıdır.
Kendimizi bilmeden yaşamak gibi…

Yorum Gönder 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.