Şeker’de 2019/20 üretim sezonu için 95 bin 750 ton A kotası, 4 bin 788 ton B kotası tahsis edildi. Bu kotaya karşılık şeker üretim miktarı, bir önceki sezona göre yüzde 23.8 azalarak toplamda 86 bin 190 tona geriledi. Bu miktarın, devir sırasında konulan şartlardan olan kotanın tam yüzde 90’ına karşılık gelmesi, rakamlarla oynandığını düşündürüyor.
Çorum Şeker Fabrikası 25 Haziran 2018 tarihinde gerçekleşen özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi veren Safi Katı Yakıt San. ve Ticaret A.Ş., 528 milyon Türk Lirası ödeme ile Çorum Şeker’i devralmıştır.
Şeker fabrikalarını özelleştirmenin vahim tablosu ortaya çıktı. Bazı fabrikaların üretim ve işlenen pancar miktarındaki kayıp, yüzde 62’yi buldu.
Özelleştirilen fabrikalara devir sırasında getirilen şartlardan biri, kotanın yüzde 90’ı altında üretim yapmaları halinde, sonraki yıllarda kota kaybına uğrayacak olmalarıydı. Ancak üretim düşük çıkınca, bazı fabrikaların kota kaybına uğramamak için “mücbir nedenlere” dayanarak kotanın yüzde 90’ını kullanmış gibi gösterdiği vurgulandı.
Ulaştığımız kaynaklar, “Üretimi kotanın yüzde 90’ının altında kalan fabrikalar, kotalarını Türkşeker’e devretmesi gerekiyor. Elbistan, Alpullu, Erzurum ve Muş fabrikasındaki üretim, kotanın yüzde 90’ının altında kaldı. Bunu önlemek için mücbir sebeplere başvurulduğunu duyduk. Türkşeker’e devir yapıldı mı, denetim yapıldı mı kamuoyuyla paylaşılmalı” dedi.
- Çorum Şeker’de 2019/20 üretim sezonu için 95 bin 750 ton A kotası, 4 bin 788 ton B kotası tahsis edildi. Bu kotaya karşılık şeker üretim miktarı, bir önceki sezona göre yüzde 23.8 azalarak toplamda 86 bin 190 tona geriledi. Bu miktarın, devir sırasında konulan şartlardan olan kotanın tam yüzde 90’ına karşılık gelmesi, rakamlarla oynandığını düşündürüyor.
- Kırşehir Şeker Fabrikası’nda işletme raporlarındaki bazı verilerde fabrikasyon randımanı 90.2 gibi Türkiye ve fabrika şartları için erişilmesi çok zor bir değer olarak gösterildi. Uzmanlar, hangi yatırımlar yapıldı da AB standartlarında randıman sağlandığının belirtildiğinin izaha muhtaç olduğunu belirtti.
- Bu durum, arzın doğru okunamamasına yol açarak, yerli şekerde arz darlığına sebep olabilir. Bu da Türkiye’yi iç tüketim için şeker ithal eder duruma getirebilir.
ÜRETİMDE CİDDİ DÜŞÜŞ
Muş Şeker Fabrikası’nda özelleştirme öncesi (2017’de) 43 bin 100 ton şeker üretilirken, özelleştirme sonrası (2019’da) bu üretim yüzde 58.3 düşüşle 17 bin 935 tona geriledi. Bu sayı, tahsis edilen A kotasının yalnızca yüzde 44.3’üne karşılık geliyor. Bu fabrikada işlenen pancar miktarı da 2017’de 314 bin 500 ton iken 2019’da yüzde 60 azalarak 126 bin 500 tona düştü. Toplam kayıplar ve melasta kalan şeker değeri, özelleştirme öncesine göre ciddi düşüş kaydetti.
Elbistan Şeker Fabrikası’ndaki üretim düşüşünün ise en az yüzde 20-30 aralığında olduğu belirtildi. Kırşehir Şeker Fabrikası’nın 2017 üretimi 90 bin 220 ton iken 2019’da yüzde 12.6 azalışla 78 bin 850 tona düştü. Aynı dönem aralıklarında bu fabrikada işlenen pancar ise yüzde 22 azalışla 496 bin 450 tona indi. En yüksek düşüş ise yüzde 62.2 ile Erzurum’da gerçekleşti.
(Gamze Bal)